Niê Thanh Mai - Phía Nào Sương Thôi Rơi

Đọc truyện ngắn của Niê Thanh Mai, mới chạm vào câu chữ những dòng đầu, sao cứ rưng rưng những nỗi sợ kỳ ảo: Sợ người bỏ ta mà đi. Sợ rừng buồn chán mà héo tàn… Nhưng truyện kết thì nỗi sợ cũng kết lắng, để bừng lên những hy vọng trần đầy nắng gió cao nguyên, đẹp như thành phố nhỏ Ban Mê, nơi nhà văn đang sống và làm việc với chức phận của mình.

Tôi cứ nghĩ, người đàn bà viết văn này không phải đang “làm văn”, mà nàng ấy dẫn ta luồn sâu vào rừng già, đi trong lau lách, trong tầng tầng lớp lớp cát bụi thảo nguyên; vừa đi vừa kể những câu chuyện đâu đó mà trong tiềm thức của chúng ta hình như có, hình như đã quên, hình như chưa được sờ nắm, và giờ được chạm vào, khắc khoải, rung rung… Tất cả những sù sì thô ráp núi rừng, những tinh tế của câu chữ và sự da diết ấm áp trong lành như nước nguồn của mạch văn Niê Thanh Mai tạo nên một bút pháp văn chương thuần tính dân tộc Việt.

- Nhà văn Võ Thị Xuân Hà –

 Một câu chuyện tình, khi chúng ta nghĩ rằng đó là người đi săn rớt xuống một cái vực, ngộp thở vì sợ thì hóa ra nàng lại đang ngộp thở vì yêu. Những câu chuyện “ vụn vặt” ấy hóa ra lại thành những biến cốt thần kỳ, thành “ trăm năm cô đơn” của Marquez mà khi xuất hiện làm mọi người bàng hoàng mà nền văn chương của thổ dân da đỏ chinh phục châu Âu bằng cái “thực” pha với cái “huyền bí”của một thực tại. Sự pha trộn của cái sờ mó được với cái thơ mộng.

Đó là cái cách mà chúng ta vẫn thấy, ví như anh chàng người yêu hỏi Dương, lúc trưa hè, “khi hai người ngồi dưới tán cây me già. Dương có bỏ đàn bò để về thành phố với anh không? Em còn cha nữa. thì sau này mình đưa cha về thành phố. Anh thấy Dương khổ thế này, anh thương em lắm Dương ơi. Đàn bà con gái…” trích  truyện ngắn Triền đồi nắng rát.

Truyện ngắn của nhà văn xứ Tây Nguyên Niê Thanh Mai, À, mà trong tiếng Ê đê, “Mai” chính là chị, người chị gái tảo tần trong những ngôi nhà dài phố núi mù sương…

Nhà thơ Lê Vĩnh Tài