Những bước đầu của báo chí, truyện ngắn, tiểu thuyết và thơ mới (1865 - 1932)

Các tờ báo, các tiểu thuyết thoát thai từ văn học miền Nam trong khoảng từ 1863 đến 1932 (trong suốt hai giai đoạn chuyển tiếp từ văn chương cổ điển và hình thành văn chương hiện đại) không phải là sản phẩm của nền văn học riêng một ´xứ', một địa phương. Đó là những tác phẩm của nền văn học dân tộc nảy sinh trong một hoàn cảnh đặc biệt."

".... hầu hết những tác phẩm ở các giai đoạn đầu của văn học hiện đại tại miền Nam chìm trong quên lãng, ngay cả đối với những nhà nghiên cứu văn học. Sự bỏ rơi bỏ rớt những đứa con tinh thần - cho dẫu là vô tình vì không hay không biết, cho dẫu là những đứa con ấy vì bị nhìn vội mà bị cho là không khôi ngô tuấn tú - vẫn là một điều hoang phí. Một sự hoang phí như thế không nên để xảy ra nhất là khi xem xét lại, mọi người sẽ nhìn nhận rằng những đứa con ấy còn giữ nguyên đặc tính của giống nòi và đã can đảm góp công vào cuộc tranh đấu dai dẳng chống xâm lăng." (Trích nội dung sách)